Η πρώτη κρίση για τη Ν.Δ.

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

Το μεταναστευτικό / προσφυγικό ζήτημα –σταθερά κρίσιμο από το 2015 και ύστερα– έμελλε να «γεννήσει» την πρώτη σοβαρή κρίση που καλείται να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και να αποτελέσει έναν από τους σοβαρότερους «βραχνάδες» που θα την ταλαιπωρήσουν στη διάρκεια της θητείας της. Τα «βαριά» δεδομένα είναι ήδη γνωστά:

● Ύστερα από το κλείσιμο του «βαλκανικού διαδρόμου» προς την υπόλοιπη Ευρώπη, η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε μια χώρα - φυλακή για πρόσφυγες και μετανάστες που έρχονται κυρίως από την Τουρκία.

● Στο κλείσιμο των ελληνικών συνόρων έχει οδηγήσει η άρνηση πολλών ευρωπαϊκών χωρών να δεχτούν τους πρόσφυγες που τους αναλογούν βάσει του γνωστού καταμερισμού.

● Συνεπεία των παραπάνω αποτελεί σοβαρό ενδεχόμενο μια αναμόρφωση της Συνθήκης Σένγκεν, ώστε το άτυπο «τείχος προστασίας» κάποιων χωρών της Ευρώπης να λάβει επίσημη μορφή. Τους επόμενους μήνες αναμένεται να εμφανιστεί το νέο ευρωπαϊκό σχέδιο διαχείρισης του ζητήματος που θα περιλαμβάνει υλικά «ανταλλάγματα» σε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που θα αναλάβουν τη μόνιμη «φιλοξενία» μεταναστών και προσφύγων.

● Άλλωστε η νέα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έχει ήδη καταργήσει το αυτόνομο χαρτοφυλάκιο Μετανάστευσης υπάγοντάς το σε ένα ευρύτερο πλέγμα αρμοδιοτήτων αντιπροέδρου (του Έλληνα Μαργαρίτη Σχοινά) με το εύγλωττο αντικείμενο «προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής». Μια σαφής ένδειξη του νέου ευρωπαϊκού προσανατολισμού.

● Η Τουρκία «φιλοξενεί» στο έδαφός της περί τα 4 εκατομμύρια πρόσφυγες ύστερα από συμφωνία με την Ε.Ε., την οποία η Άγκυρα καταγγέλλει για μη τήρηση των όρων της.

● Η Τουρκία χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες και την απειλή διοχέτευσής τους στην Ελλάδα ως όπλο για να διεκδικήσει μια «ζώνη ασφαλείας» στο ελεγχόμενο από τους Κούρδους τμήμα της Συρίας, όπου σκοπεύει να εγκαταστήσει εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες για να αλλοιώσει την πληθυσμιακή σύνθεση εις βάρος των Κούρδων.

● Ταυτοχρόνως η... «φίλη και γείτων» έχει κάθε συμφέρον να προκαλεί ποικίλα προβλήματα στην Ελλάδα, εις βάρος της οποίας προβάλλει σωρεία διεκδικήσεων στα μέτωπα της Κύπρου, του Αιγαίου, της ελληνικής ΑΟΖ και της Θράκης.

Συνεπώς ο έλεγχος της στρόφιγγας των μεταναστευτικών ροών και ο εγκλωβισμός στην ελληνική επικράτεια δεκάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων –κατά βάση μουσουλμάνων– αποτελεί ένα πρόσφορο μέσο πίεσης, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει σε βάθος πολλών ετών υπέρ των σχεδιασμών της.

Εγγενείς δυσκολίες

Στη βάση αυτών των δεδομένων η Ελλάδα, η οποία αιφνιδιάστηκε από το μέγεθος του προσφυγικού κύματος το 2015 και ουδέποτε κατάφερε να το διαχειριστεί πλήρως, έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά εγγενείς δυσκολίες:

1. Διαθέτει ευρύτατα θαλάσσια σύνορα, των οποίων η πλήρης φύλαξη είναι πρακτικά αδύνατη, καθώς, εκτός της περιορισμένης επιχειρησιακής δυνατότητας των ελληνικών οργανισμών φύλαξης των συνόρων αυτών, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής Frontex, ο οποίος τούς συνδράμει, έχει περιορισμένο ρόλο και αρμοδιότητες.

2. Λόγω της αργής διαδικασίας καταγραφής και εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει τη δυνατότητα επαναπροώθησης ατόμων μη δικαιουμένων άσυλο – μόλις 1.806 επιστροφές τα 4,5 τελευταία χρόνια σύμφωνα με την κυβέρνηση.

3. Η κατάσταση στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου και η αντιμετώπισή της από τις ελληνικές αρχές θυμίζει τον μύθο του Σίσυφου: αποσυμφορούνται, σε περιορισμένο βαθμό, μετά κόπων και βασάνων οι υπερφορτωμένες δομές υποδοχής και ταυτοποίησης, αλλά ξαναγεμίζουν σε χρόνο - ρεκόρ.

Πολιτική... ΣΥΡΙΖΑ!

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρέθηκε –και αυτή...– απροετοίμαστη στην καλοκαιρινή έξαρση εισόδων μεταναστών και προσφύγων, με αποτέλεσμα να υπάρξει πρωτοφανής συσσώρευση κυρίως στη Μόρια της Λέσβου (άνω των 12.000 ατόμων, από 5.600 τον Ιούνιο), όπου η κατάσταση είναι πλέον εκτός ελέγχου.

Σε αντίθεση με τις προεκλογικές διακηρύξεις της ότι θα «ασφάλιζε» τα θαλάσσια σύνορα και θα ήλεγχε τη ροή μεταναστών και προσφύγων, τώρα τρέχει πανικόβλητη να ακολουθήσει την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ (μετεγκατάσταση χιλιάδων εγκλωβισμένων στην ελληνική ενδοχώρα), την οποία επί μία τετραετία κατήγγελλε. Από την άλλη, σπεύδει να καταστήσει αυστηρότερη τη διαχείριση των εισερχομένων και εγκλωβισμένων με μια σειρά περιοριστικά μέτρα, ωστόσο δεν φαίνεται να διαθέτει απάντηση στην αύξηση των εισροών.

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποδεικνύουν την εντατικοποίηση των επιστροφών, αλλά η κοινή πείρα λέει ότι η Τουρκία, εάν το επιλέξει, μπορεί διαρκώς όχι μόνο να αναπληρώνει τις «εξόδους», αλλά να αυξάνει την πίεση κατά το δοκούν.

Ταυτοχρόνως, η κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να εγκαθιστά αυξανόμενους αριθμούς προσφύγων και μεταναστών σε νέες δομές στην ηπειρωτική χώρα με κίνδυνο να «φυτεύει» πληθυσμούς μη απορροφήσιμους από τις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες – και σε ένα ποσοστό μη διατεθειμένους, για πολιτισμικούς λόγους, να ενταχθούν.

Τα παραδείγματα του κέντρου της Αθήνας, άλλων μεγάλων πόλεων της Ευρώπης και ολόκληρων κρατιδίων, π.χ. της Γερμανίας, είναι ενδεικτικά όχι μόνο της έκτασης των γκέτο, αλλά και των κοινωνικών και πολιτικών εντάσεων που είναι δυνατόν να δημιουργηθούν.

Ας μην ξεχνάμε ότι το πολιτικό εκκρεμές της Ευρώπης έχει μετατοπιστεί βιαίως (καθιστώντας την Ελλάδα μια χώρα - φυλακή ανθρώπων) λόγω του μεταναστευτικού. Εάν όμως το 2015 ένα εκατομμύριο άνθρωποι πέρασαν από την Ελλάδα στην υπόλοιπη Ευρώπη και «ξέμειναν» μόνο μερικές δεκάδες χιλιάδες, από τότε και ύστερα οι εισερχόμενοι απλώς εγκλωβίζονται σε μια χώρα η οποία μακροπρόθεσμα θα είναι οικονομικά αδύναμη να τους εντάξει σε ικανοποιητικό ποσοστό.

Καθώς λοιπόν η δυσκολία στη διαχείριση αυτού του μεγάλου θέματος αναμένεται να αυξηθεί το επόμενο διάστημα, ήδη διαφαίνεται ένας από τους παράγοντες που θα κρίνουν την αντοχή της κυβέρνησης: η πιθανότητα διατάραξης της κοινωνικής συνοχής, ιδιαίτερα σε περιοχές και κοινωνικές ομάδες που ήταν κρίσιμες για την εκλογική νίκη της Ν.Δ. στις τελευταίες εκλογές.

Πηγή: topontiki.gr